تکنولوژی آموزشی در سال های اخیر دستخوش تغییرات کمی و کیفی فراوانی شده است. مهم ترین تحول در یک دهه اخیر در نظام آموزشی را باید تاکید فراوان بر آموزش های دبستانی و حتی پیش دبستانی دانست.

تکنولوژی آموزشی در سال های اخیر دستخوش تغییرات کمی و کیفی فراوانی شده است. مهم ترین تحول در یک دهه اخیر در نظام آموزشی را باید تاکید فراوان بر آموزش های دبستانی و حتی پیش دبستانی دانست. این نکته تا آنجا اهمیت یافته است که اکنون آموزش پیش دبستانی به عنوان یک رشته مهم تحصیلی در مقاطع دکترا تدریس می شود.

عنوان تکلیف خانگی دانش آموزان پدیده جدیدی نیست. مساله ای است که از دیرباز برای دانش آموزان، معلمان و اولیا در بسیاری از کشورهای جهان مطرح بوده است.

عنوان تکلیف خانگی دانش آموزان پدیده جدیدی نیست. مساله ای است که از دیرباز برای دانش آموزان، معلمان و اولیا در بسیاری از کشورهای جهان مطرح بوده است. در بین 50 کشور جهان، معلمان سه کشور ایران، تایلند و یونان بیشترین تکالیف خانگی را به دانش آموزان می دهند. در مقابل، دانش آموزان سه کشور ژاپن، چک و دانمارک کمترین میزان تکلیف خانگی را دارند. این یافته ها برآمده از یک پژوهش در دانشگاه پنسیلوانیا است.

چگونگی تکلیف شب در ایران، از جمله مسائل آموزشی است که به علت درگیری والدین، دانش آموزان و معلمان، دارای اهمیت و حساسیت ویژه ای است. به طوری که عدم انجام تکالیف دانش آموزان مشکلات عمده ای برای آموزگاران دوره ابتدایی فراهم ساخته. براساس نظریات کارشناسان، تکالیفی که معمولا برای دانش آموزان تعیین می شود، اغلب دارای ساختار حل تمرین و رونویسی و حفظ کردن است که هر دانش آموز با انگیزه متفاوت به انجام آن می پردازد. برخی صرفا برای این که مورد تحسین دیگران به ویژه والدین خود قرار گیرند، می کوشند تا هر کار طاقت فرسایی را تا حد امکان به خوبی انجام داده و خود را کوشا و مسوولیت پذیر نشان دهند. گروهی هیچ انگیزه ای برای انجام تکالیف ندارند و معمولا از این کار شانه خالی می کنند یا در اثر فشار والدین و مدرسه به طور ناقص و سرسری تکالیف خود را انجام می دهند. عده ای از دانش آموزان با دقت و علاقه بسیار، انجام تکلیف خود را شروع می کنند ولی با دلزدگی ناشی از عوامل مختلف، در به پایان رساندن آن به هر بهانه ای سرباز می زنند و برخی نیز با اعطای جایزه و سایر امتیازات، تن به این کار می سپارند. بهترین مورد برای داوری در مورد حجم زیاد تکالیف، خود دانش آموزان هستند.

داستان های زیادی در کتاب های فارسی بود که شاید تا سال ها از ذهن کسانی که با آنها سر و کار داشتند بیرون نرود؛ داستان هایی که نمی توان آنها را فراموش کرد و براحتی پذیرفت که دیگر بنا نیست بچه ها آنها را بخوانند و یک سال تمام با هر کلمه شان زندگی کنند.

انگار قرار است خاطرات و نوستالژی های مشترک نسل ها از بین برود و آنها که «تصمیم کبری» می خواندند، همچون خود «کبری» کم کم نسلشان منقرض و داستان های نوستالژیک دوران تحصیلشان به اعماق تاریخ سپرده شود.

یک لقمه حاضر و آماده که فقط باید قورتش داد ؛ این می شود حل المسائل، می شود کلیدی برای باز کردن همه قفل های درسی، می شود یک پشتگرمی برای دانش آموزان درس نخوان. کتاب حل المسائل شبیه یک شاه کلید است، با آن می شود همه سوالات سخت و آسان را پشت سر گذاشت و از همان ابتدای راه، میانبر زد و خیلی راحت به جواب های آماده رسید.

برخی مسئولان به دانش آموزانی که به این کتاب ها متوسل می شوند، می گویند پخته خوار چون آنها نه تنها برای رسیدن به پاسخ تلاش نمی کنند، بلکه تفکر و خلاقیت را هم کنار می گذارند و تبدیل به رونویس های حرفه ای می شوند.

مشکل کتاب های حل المسائل همین است. این کتاب ها دانش آموزان را به مصرف کنندگانی تبدیل می کند که فقط محصول نهایی را می شناسند، نه فرآیند تولید آن را. در واقع این دانش آموزان فقط پاسخ هر سوال مطرح شده در کتاب درسی را می دانند در حالی که اگر درباره چرایی پاسخ ها از آنها سوال شود، سکوت می کنند. اینها از پس حل مسائل مشابه نیز برنمی آیند چون اساس مفاهیم درسی را یاد نگرفته اند و ارتباط بین پدیده ها را درک نمی کنند.

یکی از معضلات اساسی که چند سالی است بسان اختاپوس بر جسم و روح دانش آموزان ما پنجه انداخته است، کتابهای کمک آموزشی بوده که از سال اول ابتدایی تا پایان دوره متوسطه مثل یک غذای کمکی بدبو، بی خاصیت ولی حجیم همراه اذهان پاک و سالم فرزندان مان بوده و هستند و متأسفانه برخی از مسؤولان آموزش و پرورش ما نیز بدون کمترین احساس مسؤولیتی مهر تأیید بر خیلی از کتب فوق زده، به انتشار قارچ گونه آنها دامن زده اند.

براستی اگر نیاز به ارایه کتب کمک آموزشی احساس می شود، چرا برنامه ریزان و مؤلفان کتب درسی، خود چنین کاری انجام نمی دهند و مطالب مندرج در کتابهای کمکی را به حجم کتب درسی نمی افزایند؟ پاسخ نیز روشن است زیرا برای تألیف یک کتاب درسی باید مراحل مختلف پژوهشی و روان شناختی طی شده، با توجه به اصول تعلیم و تربیت و اهداف کلی آموزشی تدوین گردند.