تکنولوژی آموزشی در سال های اخیر دستخوش تغییرات کمی و کیفی فراوانی شده است. مهم ترین تحول در یک دهه اخیر در نظام آموزشی را باید تاکید فراوان بر آموزش های دبستانی و حتی پیش دبستانی دانست.

تکنولوژی آموزشی در سال های اخیر دستخوش تغییرات کمی و کیفی فراوانی شده است. مهم ترین تحول در یک دهه اخیر در نظام آموزشی را باید تاکید فراوان بر آموزش های دبستانی و حتی پیش دبستانی دانست. این نکته تا آنجا اهمیت یافته است که اکنون آموزش پیش دبستانی به عنوان یک رشته مهم تحصیلی در مقاطع دکترا تدریس می شود.

جمله ای معروف از فرمانده نیروی دریایی انگلستان پس از پیروزی ضربتی در جنگ فالکند نقل می شود که خبرنگاری از وی پرسیده بودند که فرماندهان خود را چگونه انتخاب می کند و وی در جمله ای کوتاه پاسخ داده بود «در مهد کودک». ما بچه های کوچک را زیر نظر داریم تا بدانیم کدام یک از آنها در آینده برای ما فرماندهان خوبی خواهند شد. این امر دقیقا مطابق تئوری های اقتصاد خرد است که آموزش مانند هر کالای دیگری در هنگام تولید دارای بازدهی نزولی است و به همین دلیل قسمت عمده ای از منابع مالی را به جای آنکه صرف تحصیلات تکمیلی نمود، باید مصروف آموزش های پایه کرد.

درخصوص آنچه دانش آموزان در نظام آموزشی می آموزند سخنان بسیاری نقل شده است، ولی در این مجال کوتاه بیشتر تمرکز خود را معطوف به خلأهای آموزشی کشور می کنیم. آگرچه اکنون گاه تا 8 ساعت از وقت دانش آموزان در مدرسه صرف آموزش شده و ساعات طولانی نیز به انجام تکالیف مدرسه سپری می شود تکالیفی که علاوه بر دانش آموزان گریبان والدین آنها را نیز می گیرد باز بسیاری از موضوعات مهم اساسا هیچ نقشی در سیستم آموزشی کشور ندارند.

به عنوان مصادیق عینی می توان مثال های بی شماری را بر شمرد. نظام آموزش کشور بیشتر مبتنی بر یک سیستم طوطی وار است که از دانش آموزان خواسته می شود به طور کامل ده ها بار از آنچه یاد گرفته اند به عنوان مشق یا جریمه رونویسی کنند، بدون آنکه از آنها خواسته شود درخصوص یک مساله خاص نظر یا نقد خود را بنویسند. تمرکز بسیار بر املاء و فراموشی یا نادیده گرفتن درس انشاء از جمله مهم ترین ناکارآیی های سیستم آموزشی است که باعث می شود گاه افرادی با تحصیلات دکترا از نوشتن یک نامه اداری ساده عاجز باشند. یا بسیاری از استادان ما در دانشگاه ها صرفا بر انتقال محفوظات خود به دانشجویان اکتفا می کنند، بدون آنکه قادر باشند قدرت تحلیل را به آنها بیاموزند. فقدان آموزش هایی که اکنون از آنها به عنوان مهارت های اجتماعی یاد می شود، یکی دیگر از خلأ های آموزشی ما است. بهترین دانشجویان ایرانی با وجود توانایی های بالا در دروس ریاضی و سایر مبانی تئوریک، در تقسیم کار و انجام یک کار تیمی کوچک عاجز هستند، به گونه ای که یا همه کار را به دیگران می سپارند یا همه کار را خود انجام می دهند. آموزش این مهارت های اجتماعی در موفقیت های آینده شغلی نقش بسیار مهمی دارند که متاسفانه در مکانیسم آموزشی ما به فراموشی سپرده می شود.

اشکال اساسی دیگری که می توان به نظام آموزشی کشور وارد کرد آن است که این سیستم همچون ورزش کشور بر قهرمان پروری تمرکز کرده و از ورزش های همگانی غفلت کرده است. برای مثال به طور مرتب اخباری در زمینه دریافت مدال های رنگارنگ در المپیادهای های جهانی از سوی دانش آموزان ایرانی اعلام می شود،، در حالی که میانگین سطح آموزش در ایران از بسیاری کشورهای جهان پایین تر است. برای مثال در مورد آزمون بین المللی پرلز که در بین دانش آموزان مقاطع ابتدایی برگزار می شود، جایگاه ایران در سال 2001 از میان 35 کشور شرکت کننده در رتبه 32 و درسال 2006 از میان 45 نظام آموزشی جهان در رتبه 40 قرار گرفته است. با توجه به شروع سال تحصیلی و اهمیت سرمایه انسانی به عنوان یکی ازمولفه های مهم رشد، لازم است اصلاحات بنیادین در نظام آموزشی کشور در دستور کار قرار گیرد، تا منابع فعلی به بهترین وجه در خدمت رونق اقتصادی کشور قرار گیرد