PDA یا Personal Digital Assistant یک رایانه جیبی (کامپیوتر جیبی=Pocket computer) است که از آن می توان برای تنظیم و نگهداری اطلاعات شخصی استفاده کرد. این رایانه در حقیقت حکم دفترچه یادداشت شما را دارد. شما می توانید در این رایانه، فهرستی از کارهایی را که باید انجام دهید، یا فهرست قرارها، نام ها، شماره تلفن ها و نشانی ها، لیست پروژه ها و سایر گزارشات متنوع و مورد نیاز خود و خلاصه هر آنچه را که می خواهید همراه تان داشته باشید، ثبت و نگهداری کنید.

در واقع با استفاده از این دستگاه ها، هر شخصی به راحتی می تواند دفترچه آدرس، برنامه ریزی روزانه، لیست کارهائی که می بایست انجام شود (دفترچه یاداشت ها)، ماشین حساب، تلفن همراه و غیره را همیشه همراه خود داشته باشد و در صورت لزوم قادر به استفاده سریع از آنها خواهد بود. دستگاههای فوق دارای تمامی امکانات لازم به منظور برنامه ریزی و سازماندهی فعالیت های رایج زندگی می باشند. این رایانه ها به کوچکی یک کف دست است. بنا براین به راحتی در جیب جا می گیرد و می توان همانند یک دفترچه یادداشت، آن را همه جا همراه خود برد. با این رایانه می توانید نامه های الکترونیکی خود را دریافت کنید و به موسیقی یا رادیو گوش دهید.

منبع:www.microrayaneh.com

PDA

PDA قلمی کوچک هم دارد که استیلوس (stylus) نامیده می شود. این قلم که جنس آن از ترکیبات کربن است، برای انتخاب موارد مختلف و آیکون های متفاوت روی صفحه کوچک PDA استفاده می شود و کارکردن با این دفترچه یادداشت رایانه ای را آسان می کند.

در حال حاضر بسیاری از تولید کننده های نرم افزارهای مختلف، نسخه هایی از نرم افزارهای خود را مانند مرورگر وب، تلفن اینترنتی و غیره، مخصوص این رایانه ها ارائه کرده اند و نیز برنامه هایی که می توان به راحتی بین این رایانه با رایانه معمولی خود ارتباط برقرار کنید و به تبادل اطلاعات با آن بپردازید.

تاکنون انواع مختلفی از PDA به وسیله شرکت های مختلف ساخته شده و روانه بازار گردیده که قابلیت های فراوانی بر روی آنها نصب شده است. از جمله این قابلیت ها می توان علاوه بر تلفن همراه، از امکانات دیگر مانند موقعیت یاب (GPS)، دوربین دیجیتال و غیره نام برد. ضمنا تا به امروز اکثر PDAهای فروخته شده، متعلق به شرکت Palm می باشد. شرکت های دیگر نیز محصولات خود را در این زمینه تولید و به بازار عرضه نموده اند که با توجه به انواع بسیار متنوع موجود، می توان نوعی را تهیه نمود که دقیقا متناسب با خواسته های هر فرد باشد.

مبانی PDA

PDA به دو گروه عمده: کامپیوترهای دستی (Hand-held) و کامپیوترهای Palm-Sized تقسیم می گردند. مهمترین تفاوت بین دو گروه فوق اندازه PDA، نوع نمایشگر و نحوه ورود اطلاعات است.

کامپیوترهای دستی در مقایسه با کامپیوترهای Palm-Sized، بزرگتر و سنگین تر می باشند. این نوع کامپیوترها دارای صفحات نمایشگر LCD بزرگتر و یک صفحه کلید کوچک Touch-screen برای ورود اطلاعات می باشند. کامپیوترهای Palm-Sized سبک تر و کوچک تر می باشند. این نوع از کامپیوترها از صفحات نمایشگر LCD کوچک و تکنولوژی stylus/touch-screen بهره می برند و از همه مهم تر از برنامه های تشخیص تایپ دستی برای ورود اطلاعات استفاده می نمایند.

صرفنظر از نوع PDA، تمام آنها دارای ساختار سخت افزار مشابه ای هستند که شامل ریزپردازنده، حافظه، باتری، نمایشگر LCD، دستگاه ورودی (صفحه کلیدی بر روی نمایشگرهای touch-screen)، پورت های ورودی و خروجی. و نیز نرم افزارهایی (همانند کامپیوترهای شخصی) نظیر سیستم عامل که بر روی آنها نصب می شود.

ریزپردازنده

مغز اصلی (CPU) دستگاههای PDA (همانند کامپیوترهای شخصی و یا Laptop) ریزپردازنده است. (برای مطالعه بیشتر دراین مورد به سایر مقالات سایت میکرو رایانه مراجعه نمایید) ریزپردازنده تمام عملیات مورد نظر را بر اساس دستورالعمل های برنامه ریزی شده انجام می دهد. البته برخلاف کامپیوترهای شخصی، دستگاههای PDA از ریزپردازنده های کوچک تر و ارزان تر استفاده می نمایند. پردازنده های Motorola Dragonball و هیتاچی SH7709a و اینتل PXA270 نمونه هائی از این نوع می باشند. با اینکه سرعت پردازنده های فوق در مقایسه با پردازنده های استفاده شده در کامپیوترهای شخصی به مراتب کمتر است (سرعت پردازنده های فوق بین 16 تا بالای 500 مگاهرتز می باشد) ولی باید توجه داشت که پردازنده استفاده شده در این نوع کامپیوترها متناسب با وظایفی است که بر عهده آنان گذاشته شده است. ابعاد کوچک و قیمت پایین این نوع از کامپیوترها، سرعت پایین آنها را (نسبت به کامپیوترهای شخصی) کم رنگ می نماید.

حافظه

بدیهی است که حافظه یکی از ارکان اصلی هر رایانه می باشد ولی در کامپیوترهای PDA نقش آن پررنگ تر است. چون این نوع کامپیوتر ها دارای هارد دیسک نمی باشند و برنامه های مورد نظر (سیستم عامل و نرم افزارهایی نظیر دفترچه تلفن، دفترچه یاداشت و غیره) در نوعی از حافظه ROM ذخیره می گردند. (توجه کنید اطلاعات فوق زمانی که کامپیوتر خاموش است، همچنان در حافظه باقی خواهند ماند.) البته همانند سایر کامپیوترها، کامپیوترهای PDA دارای حافظه RAM نیز می باشد که داده ها و سایر برنامه هائی که توسط کاربران اضافه می شود در حافظه RAM دستگاه ذخیره می گردند.

عدم استفاده از هارد در این نوع کامپیوترها؛ در مقایسه با کامپیوترهای شخصی؛ دارای چندین مزیت است:

وقتی PDA روشن شد، تمام برنامه ها بلافاصله قابل استفاده بوده و نیازی به معطل شدن برای بار شدن هر یک از برنامه ها نخواهد بود. یا زمانی که محتویات یک فایل تغییر داده می شود، اطلاعات جدید همزمان و به صورت اتوماتیک ذخیره می شود و نیازی به عملیات و نیز زمان ذخیره سازی (همانند آنچه که در کامپیوترهای معمولی برای ذخیره سازی بر روی هارددیسک انجام می گیرد) نخواهد بود و بنابراین وقتی دستگاه خاموش می گردد اطلاعات همچنان در حافظه باقی خواهند ماند.

حافظه در تمام کامپیوترهای PDA از صرفا از نوع نیمه هادی (حافظه های Solid-state) است که شامل حافظه های SRAM و حافظه Flash می باشد. مقدار حافظه آنها از دو مگابایت در مدل های معمولی تا 512 مگابایت در مدل های پیشرفته (در زمان نوشتن این مقاله) است. در اکثر مدل های PDA امکان ارتقاء حافظه نسبت به مقدار اولیه (در زمان خرید) وجود دارد.

مقدار حافظه ارتباط مستقیمی با نوع سیستم عاملی دارد که در PDA استفاده می شود. اگر سیستم عامل PocketPC استفاده نماید، فضای بیشتری از حافظه را اشغال خواهند کرد. سیستم عامل Palm OS فضای کمتری لازم دارد.

سیستم عامل

همانند سایر رایانه های معمولی، PDA نیز نیاز به سیستم عامل دارد. آنچه که کاربر از سیستم عامل می بیند دستورات از قبل برنامه نویسی شده ای است که به پردازنده اعمال می شود تا عملیات مورد نظر را انجام دهد. البته وظایف سیستم عامل بسیار فراتر از این مقوله است که در این بحث نمی گنجد (در این مورد بحث های مفصلی درتالار گفتگوی سایت میکرو رایانه وجود دارد) ولی آنچه که مسلم است سیستم های عامل استفاده شده در کامپیوترهای PDA به پیچیدگی سیستم های عامل استفاده شده در کامپیوترهای شخصی نمی باشند.

سیستم های عامل رایانه های PDA دارای مجموعه دستورات کمتری بوده که بالطبع به حافظه کمتری نیز نیاز خواهند داشت. مثلا سیستم عامل Palm حداکثر به 100کیلو بایت حافظه نیاز دارد. (کمتر از یک درصد نسبت به حافظه مورد نیاز برای نصب ویندوز 98 و یا MAC OS).

کامپیوترهای PDA عمدتا از دو نوع سیستم عامل استفاده می نمایند: Palm OS) 3COM) یا PocketPC. همانطوریکه در بالا اشاره شد، سیستم عامل Palm OS، به حافظه کمتری نیاز داشته و به دلیل کوچکی دارای سرعت بیشتری نیز می باشد. به همین جهت اغلب کاربران به دلیل سادگی استفاده از سیستم عامل Palm، از آن ابراز رضایت می نمایند.

ولی سیستم عامل PocketPC پیچیده تر بوده ولی در عوض از نمایشگرهای رنگی، گرافیک بالا، و حتی نسخه های خاصی از نرم افزارهای Excel و Word و نیز از دستگاههایی (نظیر Built-in MP3 player,MPEG movie Player ) پشتیبانی می نماید. سیستم عامل فوق با توجه به ماهیت خود به فضای بیشتری از حافظه نیاز داشته و سرعت آن نیز نسبت به Palm OS کمتر است. البته با توجه به گسترش استفاده از این نوع کامپیوترها در سطح جهان، شرکت های متعددی در حال تولید نرم افزارهایی خاص برای استفاده تحت دو سیستم عامل فوق هستند.

لازم به ذکر است که در مدل های جدیدتر، سیستم عامل ویندوز (که البته این ویندوز خاص PDAها است و به ویندوز موبایل معروف شده) نصب شده است.

باتری

انرژی مورد نیاز کامپیوترهای PDA توسط باتری تامین می گردد. برخی از مدل های PDA از باتری آلکالاین (AAA) استفاده می نمایند. برخی مدل های دیگر از باتری های با قابلیت شارژ مجدد (Lithium,nickel-cadmium,nickel-metal hybride) استفاده می کنند. عمر مفید باتری بستگی به توان مصرفی PDA و نوع سخت افزارهای به کار رفته در آن دارد. (نظیر مقدار حافظه، نوع نمایشگر LCD رنگی یا منو کروم، ضبط صوت، Mp3 Player).

نمایشگر LCD

نمایشگر LCD در کامپیوترهای PDA در مقایسه با کامپیوترهای معمولی، کاملا متفاوت و خاص می باشد. همان طوری که می دانید در کامپیوترهای شخصی معمولی، نمایشگر LCD فقط به عنوان دستگاه خروجی برای نمایش اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرد، در صورتی که در دستگاههای PDA نمایشگر غیر از نمایش (دستگاه خروجی) برای ورود اطلاعات (همانند موس و کی برد) نیز استفاده می شود. نمایشگرهای LCD دستگاههای PDA به مراتب کوچکتر از نمایشگرهای laptop است. البته کامپیوترهای Hand-held (نوع خاصی از دستگاههای PDA) از صفحات نمایشگر بزرگتری نسبت به کامپیوترهای Palm-Sized استفاده می نمایند.

ویژگی های نمایشگرهای PDA:

LCD و یا Enhanced LCD و یا CSTN

دارای وضوح تصویر 160*160 و 320*240 و 640*480

سیاه و سفید (16 رنگ خاکستری) و یا رنگی (65536 رنگ)

ماتریس های Active و یا Passive (ماتریس های Active شفاف تر و خواندن اطلاعات آسان تر است)

Reflective و یا Backlit. ( نمایشگرهای Backlit برای استفاده در نور ضعیف مناسب می باشند)

دستگاه ورودی

در کامپیوترهای PDA، برای وارد کردن اطلاعات و دستورات، از روش های متفاوتی استفاده می شود. اکثر کامپیوترهای نوع Hand-held، از یک صفحه کلید خیلی کوچک و ظریف touch-screen استفاده می نمایند. کامپیوترهای palm-Sized از یک قلم مخصوص (استیلوس) و یک touch-screen همراه با یک برنامه «تشخیص نوشتار خطی» استفاده می نمایند. البته هر یک از مدل های فوق دارای مجموعه ای از دکمه ها برای روشن نمودن یا فعال کردن نمایشگر (و یا برنامه ها) می باشند.

نمایشگر کامپییوترهای Palm-sized، یک صفحه بسیار نازک چهار اینچی است که از آن، هم به عنوان دستگاه ورودی و هم به عنوان دستگاه خروجی استفاده می گردد. کامپیوترهای فوق برای نمایش اطلاعات از یک LCD استفاده می نمایند. در قسمت بالای LCD یک touch-screen وجود دارد که می توان با استفاده از قلم مخصوص و یا به روش ورود مستقیم داده، اطلاعاتی را وارد کرد.

عملکرد قلم

مختصات محلی که با قلم فشرده می شود با ایجاد میدان الکتریکی و ارسال آن به درایور تعیین می گردد. عملکرد درایور صفحه هم به این صورت است که به صورت مداوم (در هر ثانیه هزاران بار) تمام نقاط صفحه را پیمایش می کند. بدین ترتیب زمانی که قلم با صفحه تماس برقرار می نماید، روکش پلاستیکی موجود بر روی نمایشگر، کمی به سمت پایین حرکت می کند تا فشرده شده و با سطح شیشه ای تماس برقرار نماید. عملیات فوق باعث می گردد یک میدان ولتاژ ایجاد گردد. میدان فوق توسط درایور touch-screen تشخیص داده شده و مدار مذکور با ارسال دو فرمان الکتریکی افقی و عمودی، مختصات X,Y نقطه مورد نظر را بدست می دهد.

PDA

همانگونه که اشاره شد یکی دیگر از روش های ورود اطلاعات در کامپیوترهای Palm-Sized ، استفاده از یک برنامه تشخیص تایپ دستی است. با استفاده از قلم بر روی نمایشگر، کاراکترهائی رسم می گردد! نرم افزار مخصوص (که همراه PDA تحویل می شود)، کاراکترهای رسم شده را به حروف و یا ارقام تبدیل می نماید. در دستگاههای Palm، این نرم افزار که حروف را تشخیص می دهد Graffiti نامیده می شود. عملکرد آن نسبت به OCR کمی متفاوت است. برای اینکه برنامه مذکور بتواند به راحتی کاراکترهای رسم شده توسط قلم را تشخیص دهد. هر کاراکتر می بایست با یک حرکت (بدون توقف) رسم گردد. و بدین منظور از حروف الفبائی مخصوص استفاده می شود. مثلا برای نوشتن حرف A می بایست V و یا برای حرف F از یک L وارونه استفاده گردد.

یکی از اشکالات نرم افزار تشخیص تایپ دستی، نیاز به فراگیری روش های جدید برای نوشتن است. سرعت نوشتن با استفاده از روش فوق نسب به تایپ دستی کند تر است. به همین دلیل می توان از یک صفحه کلید Onscreen (مستقر بر روی صفحه نمایشگر) استفاده کرد و از مشکلات اشاره شده برحذر ماند. صفحه کلید فوق، مشابه یک صفحه کلید معمولی است. با این تفاوت که برای ضربه زدن و فشردن هر یک از کلیدهای مورد نظر بر روی صفحه کلید، از قلم استفاده می شود.

برخی از مدل های کامپیوترهای Palm دارای صفحه کلید جانبی می باشند. استفاده از این صفحه کلید به مراتب راحت تر است، مخصوصا در زمان ارسال E-mail این قابلیت فوق العاده کارآمد است. اخیرا بعضی از مدل های PDA از تکنولوژی تشخیص صوت نیز استفاده می نمایند. در این مدل ها می توان با استفاده از میکروفن، اطلاعات خود را بصورت صوتی وارد کرد که توسط نرم افزار مربوطه عملیات تبدیل صوت به داده انجام خواهد شد.

پورت های ورودی و خروجی

یکی از قابلیت های مورد نیاز در هر کامپیوتر، تعبیه امکاناتی برای مبادله داده هاست. (برای مطالعه بیشتر دراین مورد به سایر مقالات سایت میکرو رایانه مراجعه نمایید) کامپیوترهای PDA نیز از این امر مستثنی نیستند. آنها به گونه ای طراحی شده اند که در شرایط مختلف قادر به تبادل داده با کامپیوترهای شخصی و یا Laptop باشند. مثلا می توان اطلاعاتی را از کامپیوتر شخصی خود به PDA منتقل و یا اطلاعات را از PDA به کامپیوتر منتقل نمود.

مبادله اطلاعات بین PDA و PC اصطلاحا data synchronization نامیده می شود. ارتباطات فوق در کامپیوترهای PDA از طریق پورت USB انجام می گیرد. علاوه بر استفاده از کابل و پورت USB، برخی از دستگاههای PDA دارای یک پورت مادون قرمز بوده که از امواج نوری برای تبادل اطلاعات بین یک کامپیوتر شخصی و PDA استفاده می کنند. برخی دیگر از مدل های PDA از روش های بدون سیم (بی سیم=Wire less) برای تبادل اطلاعات استفاده می نمایند. (برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله Bluetooth مراجعه نمایید.)

کاربران PDA برای دریافت و یا ارسال e-mail می بایست از یک ISP که ارتباط اینترنتی رادیویی بدون سیم را فراهم می کند؛ برای اتصال به اینترنت؛ استفاده کنند. برخی دیگر از مدل های PDA دارای امکان جانبی اتصال به مودم نیز می باشند که البته به صورت جداگانه عرضه می شود.

نرم افزارها

برای ارسال اطلاعات از دستگاه PDA به کامپیوتر های شخصی و بالعکس ، می بایست از نرم افزارهای خاصی استفاده گردد. برنامه HotSync برای کامپیوترهای PDA ایی است که از سیستم عامل Palm OS بهره می برند و برنامه ActiveSync نیز برای کامپیوترهائی است که از سیستم عامل PocketPc استفاده می کنند. این برنامه باید بر روی کامپیوتر شخصی نیز نصب شود تا امکان اتصال PDA به کامپیوتر شخصی فراهم گردد و این برنامه در همه روش های ارتباطی: چه اتصال کابلی و یا اشعه مادون قرمز، یا بدون سیم و یا حتی مودم باید قبلا در کامپیوتر معمولی (که قرار است با PDA ارتباط برقرار کند) نصب گردد.

با توجه به گسترش دستگاه های PDA، شرکت های زیادی در سطح جهان اقدام به طراحی و پیاده سازی نرم افزارهای مختص این نوع سیستم ها کرده اند.

قابلیت های PDA

دستگاههای PDA در ابتدا مشابه organizers رفتار می نمودند. آنها قادر به ذخیره آدرس، شماره تلفن، ثبت قرار ملاقات های روزمره و ... بودند. دستگاههای PDA در حال حاضر نیز عملیات فوق را انجام می دهند ولی اکنون دستگاههای PDA بسیار متحول شده اند و قابلیت های زیادی در آنها ایجاد گردیده است. امروزه با استفاده از دستگاههای PDA می توان اقدام به ارسال و یا دریافت E-mail و یا بازیابی اطلاعات مورد نیاز از اینترنت، نواختن موزیک، مشاهده فیلم و بازیهای ویدئویی نمود. برخی از قابلیت های PDA در زیر آمده است. بدیهی است که ممکن است همه انواع PDA، تمام این قابلیت ها را یک جا نداشته باشند:

مدیریت اطلاعات شخصی

ذخیره اطلاعات مربوط به تماس با دیگران شامل : نام ، آدرس ، شماره تلفن ، آدرس E-mail

ایجاد لیست فعالیت های روزمره

یاداشت نویسی (دفترچه یاداشت)

ثبت زمان و تاریخ قرار ملاقات ها (برنامه ریزی برای یادآوری قرار ملاقات ها)

برنامه ریزی پروژه ها

ماشین حساب

تلفن همراه

بلندگو و میکروفون داخلی (Built in)

اتصال به اینترنت و ارسال و دریافت e-mail (برخی از مدل ها)

استفاده از یک واژه پرداز (برخی از مدل ها)

پخش فایل های موزیک mp3 (برخی از مدل ها)

پخش فیلم های MPEG (برخی از مدل ها)

بازیهای ویدئویی (برخی از مدل ها)

ارتباط با سایر دستگاه ها نظیر دوربین های دیجیتال (برخی از مدل ها)

امکان فیلمبرداری

موقعیت یاب جغرافیایی (GPS) و برنامه مسیر یابی

کلمات کلیدی مطلب:کامپیوترهای دستی در مقایسه با کامپیوترهای Palm-Sized | سیستم عامل PocketPC | مدیریت اطلاعات شخصی درPDA | مبادله اطلاعات بین PDA و PC | نمایشگرهای Palm-sized